ไม้ดอกไม้ประดับพวงหยก หากกล่าวถึงหยก เราก็คงจะนึกถึง อัญมณีสีเขียว อ่อนในทันทีเป็นสีที่พบมากกว่าหยกสีอื่นๆ พวงหยก จึงเป็นดอกไม้ที่สวยราวกับแกะสลักมาจากหินมีค่าชนิดนึง ถิ่นเกิดของพวงหยกอยู่ในฟิลิปปินส์ จัดเป็นไม้หายากชนิดหนึ่งของโลกปัจจุบัน เพราะไม่ค่อยมีปลูกกันแพร่หลายนัก แต่ในเมืองไทยมีสภาวะค่อนข้างเหมาะสม จึงพบว่าปลูกเลี้ยงได้ในหลายจังหวัด เช่น ปากช่องนครราชสีมา,นนทบุรี,กรุงเทพฯ
พวงหยก ชื่อทางวิทยาศาสตร์ (Strongylodon macrobotrys) “Jade vine”, “Philippinejade vine” เป็นไม้เลื้อยในวงศ์ Leguminosae หรือพืชตระกูลถั่ว รูปร่างดอกจึงคล้ายๆ ดอกแค ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกัน แต่ดอกพวงหยกออกเป็นช่อยาวราวหนึ่งเมตรกว่า แต่สำหรับต้นอื่นๆ อาจมีช่อดอกสั้นหรือยาวกว่านี้ ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศความสมบูรณ์ของต้น และภาวะแวดล้อมอื่นๆ โดยมากต้นพวงหยกชอบอากาศค่อนข้างเย็น ผลิดอกปีละครั้งในหน้าหนาว ดอกยาวราว ๆ 8 เซนติเมตร ซึ่งถ้าเราวัดความยาวตามรูปโค้งกลีบละก็ จะได้ความยาวมากกว่านี้แน่ๆ กลีบใหญ่ที่สุดกว้างราว 5 เซนติเมตร
สีสันของพวงหยกนั้นผสมกลมกลืนอยู่ระหว่างเขียวอ่อนเจือฟ้า เขียวอ่อนอมเหลือง ฟ้าจางๆ ดูงดงามยิ่งนัก ใบย่อยยาวราวๆ 13-15 เซนติเมตร กว้าง 5-7 เซนติเมตร ช่อใบเรียงตัวคล้ายรูปสามเหลี่ยม คือ มีใบกลาง และอีกสองใบ อยู่ทางซ้ายและขวา เถาพวงหยกแข็งแรงมาก อาจเลื้อยได้สูงถึง 20 เมตร ในเมืองไทยอาจหาดูผลพวงหยกได้ยากมาก แต่เคยมีผู้พบผลอ่อนสีเขียว ในหน้าร้อนที่แถบปากช่อง รูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ชึ่งมีส่วนกลางนูนโป่ง หรือคล้ายมือพนม ขนาดผลใหญ่ราวๆ สองมือซึ่งประกบกัน ลักษณะของเปลือกผลแก่มีความแข็งมาก ภายในมีเมล็ด 3-10 เมล็ด
ในถิ่นเกิดของมัน คงใช้วิธีขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดได้ แต่ในบ้านเราใช้วิธีตอนจะเหมาะกว่า เพราะเมล็ดหายากมาก ไม่มีข้อมูลแน่ชัดว่าใครเป็นผู้นำพวงหยกเข้ามาปลูกในเมืองไทย แต่เป็นเวลานานมากแล้ว เรียกว่าเป็นไม้เก่าแก่ต้นหนึ่งเพียงแต่ไม่ค่อยมีผู้ปลูกแพร่หลาย พบได้ตามบ้านผู้รักต้นไม้บางกลุ่มเท่านั้น พวงหยกชอบแสงแดดจัดนำพอเพียง จึงควรทำซุ้มหรือเรื่อนต้นไม้ไว้กลางแจ้ง เพื่อพวงหยกจะได้ผลิดอกออกช่อสวยงามให้ชื่นชม แน่นอนสำหรับผู้ที่คิดที่จะปลูกหรือเลี้ยงต้นพวงหยกนี้
ปัจจุบันพอที่จะสามารถหาซื้อ พวงหยก ได้ ตามตลาดนัดอย่างเช่นสวนจตุจักร ตลาด อตก. หรือตามแหล่งร้านไม้สวนดอกไม้ประดับ แถวถนนกาญจนาภิเษก ช่วงทางต่างระดับฉิมพลี ไปจนถึงเขตจังหวัด ปทุมธานี แต่ถ้าซึ่งแถบที่มีจำหน่ายจริงๆ ก็คงจะเป็นที่ อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา สำหรับไม้เลื้อยประเภทนี้ในการหาซื้อ ก็หวังไว้เป็นอย่างยิ่งว่า หากท่านผู้ชื่นชอบในแนวแต่งสวนสไตล์เพิ่มไม้เลื้อยเข้าไปในสวนบ้านของท่าน จะช่วยเพิ่มความสุนทรีรมย์ในการได้มองได้ดู และทำให้เกิดอารมณ์เพลิดเพลินได้เป็นอย่างดี…
เครดิตเรื่องและภาพ baanlaesuan.com, maidokonline.com
